New Year Resolution – ปณิธานรับปีใหม่
ปีใหม่ที่จะมาถึงนี้ ฉันตั้งปณิธานว่า ฉันจะเป็นคุณพ่อที่ดี มีเวลารับฟังลูก
ปีใหม่นี้ ฉันจะเป็นคนที่มีความสุขได้ง่ายๆ ฉันจะยิ้มอย่างน้อย 10 ครั้ง/วัน
ปีใหม่นี้ ฉันจะกินอาหารเพื่อสุขภาพ ลดปาร์ตี้หมูกระทะ จะกินผัก 5 สีทุกวันจันทร์
ขอให้ปีที่จะมาถึง เป็นต้นทุนที่ดีสำหรับชีวิต
.
- ปณิธานปีใหม่ หรือคำอธิษฐานเนื่องในวันขึ้นปีใหม่ คือการใช้โอกาสเนื่องในวาระขึ้นปีใหม่ เป็นการเริ่มต้นดำเนินชีวิตในแบบที่เราต้องการ ในแบบที่เราเห็นว่าจะช่วยเติมคุณค่าและความหมายให้แก่ชีวิต
- ปณิธานหรือการอธิษฐานนี้ อาจจะเป็นนามธรรมมากๆ เช่น เราขอให้ปีใหม่นี้เป็นปีแห่งการปรับปรุงวิถีชีวิตเพื่อสุขภาพของตัวเรา หรือ ปีที่จะถึงนี้ เราขอใช้ชีวิตอย่างสงบและมีสติยิ่งขึ้น หรือมันอาจจะเป็นรูปธรรมมากๆ ก็ได้เช่นกัน ฯลฯ การมีปณิธานที่แจ่มชัดช่วยให้เราดำเนินชีวิตได้ง่ายขึ้น หากปณิธานของเราเป็นนามธรรม ขอให้เรากำหนดเป้าหมายหรือวิธีการที่ชัดเจน มีรูปธรรมในการปฏิบัติ หรือเพิ่มการวัดผลลัพธ์เป็นระยะๆ เพื่อให้กำลังใจ
- การตั้งเป้าหมาย (goal) เป็นส่วนหนึ่งของการตั้งปณิธาน หรือคำอธิษฐาน การกำหนดเป้าหมายทำให้คนเรามีพลัง รู้สึกท้าทาย ประสบความสำเร็จ เกิดการทบทวนตัวเองและสรุปบทเรียน อย่างไรก็ตามขอให้คำนึงอยู่เสมอว่า เป้าหมายไม่ใช่ปณิธาน หลักชัยไม่ใช่การบรรลุ — การลดน้ำหนักได้ 10 ก.ก. ไม่ได้แปลว่าคุณมีสุขภาพดี (จริงไหม ?) การมีตัวเลขเงินในบัญชีไม่ได้แปลว่าคุณมั่นคง
- เป้าหมาย ไม่ใช่ ปณิธาน แต่เกื้อกูลกัน การมีปณิธานในการดำเนินชีวิตเป็นเครื่องช่วยให้เราดำเนินชีวิตอย่างมีทิศทาง และคงไว้ซึ่งความหวัง เปรียบเสมือนกัปตันเรือที่อาศัยเข็มทิศหรือดวงดาวเป็นตัวช่วยในการเดินเรือ ส่วนเป้าหมายคือหมุด หรือท่าเรือที่เราอยากจะไปให้ถึงในระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งมันอาจจะเป็นไปได้ที่ระหว่างการเดินทางนั้นเกิดพายุ มีมรสุม เรือไม่ถึงฝั่งตามเวลา ถึงแม้จะพลาดจากเป้าหมายที่วางไว้ แต่เรือไม่หลงทาง กัปตันก็ควรจะชื่นชมในความสามารถของตนเอง ในทางตรงข้าม หากเรือมาถึงฝั่งแต่ไม่ได้อยู่ในทิศที่จะไป กัปตันเรือก็จะได้ทบทวนเส้นทาง
- ขอเชิญชวนพวกเราตั้งปณิธาน หรือสร้างคำอธิษฐานสำหรับปีที่กำลังจะมาถึง เพื่อสร้างชีวิตที่เปี่ยมคุณค่าและความหมายของตัวเรานะคะ
.
คุณค่าหลัก (Core Value)
คุณค่าหลัก คือสิ่งที่ตัวเราให้ความสำคัญ คือสิ่งที่มีความหมายสำหรับการดำรงชีวิตของเราและเป็นสิ่งที่จะทำให้เรามีพลังหรือสร้างพลังให้แก่ตัวเราอย่างไม่จำกัด ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค และมีแรง มีกำลังที่จะเริ่มต้นใหม่เสมอ
คุณค่าหลักอาจจะหมายถึง สมาชิกในครอบครัว คนรัก ลูก หรืออาจจะเป็นครู อาจารย์ บุคคลที่เราให้คุณค่าในการเป็นแบบอย่าง หรือ อาจจะเป็นคุณธรรมบางเรื่องก็ได้ เช่น ความซื่อสัตย์ ความกตัญญู ความเมตตา หรือ ความรัก
3 คำถาม เพื่อการบรรลุเป้าหมาย
.
1. คำอธิษฐาน ความตั้งใจ หรือปณิธานปีใหม่นี้ มาจากไหน
ความตั้งใจ คำอธิษฐาน หรือปณิธานปีใหม่ ของตัวเรานี้ มาจากตัวเราเองหรือไม่ หรือมันมาจากเสียงของคนอื่น หรือเสียงของสังคม บ่อยครั้งเราตั้งปณิธานการใช้ชีวิตตามเพื่อน ตามค่านิยม หรือกระแสสังคมที่บอกว่าดี แม้จะเป็นปณิธานที่ดี แต่หากมันไม่ได้มาจากตัวของเราเอง มันก็ยากที่จะสำเร็จ หรือทำได้ตลอดรอดฝั่ง ไม่ว่าจะเป็นความตั้งใจที่จะตื่นแต่เช้า การออกกำลังกาย การลดน้ำหนัก เลิกเหล้า เลิกเกม การนั่งสมาธิ ฯลฯ — สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งที่ดี แต่เราก็อาจจะทำได้แค่ไม่กี่วันเท่านั้น เพราะขาดแรงจูงใจ
.
2. คุณค่าเบื้องหลังของความตั้งใจ หรือปณิธานนี้คืออะไร
หากเรามีความตั้งใจที่จะควบคุมการบริโภคเพราะน้ำหนักเกิน หรือเพราะรู้สึกว่าอ้วน — ขอให้ถามตัวเองว่า คุณค่าที่แท้จริงของเรื่องนี้สำหรับ ตัวเรา คืออะไร เพราะอยากเป็นคนสวย หุ่นดี เพื่อจะสวมเสื้อผ้าได้สวย หรือเพราะเราไม่อยากกินยาตลอดชีวิต เพราะเราอยากให้คนในครอบครัวสบายใจ เพราะเราไม่ต้องการเป็นภาระสำหรับคนอื่น เพราะเราอยากเป็นคนแข็งแรงเพียงพอที่ดูแลคนอื่นๆ ได้ เพราะ….. ฯลฯ — อะไรคือคุณค่าเบื้องหลัง ถ้าคุณค่านี้สำคัญมากพอ ความมุ่งมั่นที่จะลงมือทำจนครบทั้งปีก็เป็นไปได้มาก แม้พลาดก็กลับมาเริ่มใหม่ได้
คุณแม่คนหนึ่งตั้งปณิธานปีใหม่ว่า ในปีที่จะมาถึง เธอจะใช้เวลาคุณภาพกับลูกวันละ 1 ชั่วโมง ทุกวัน — เบื้องหลังคุณค่านี้ก็คือ เธออยากเป็นแม่ที่ดี เธออยากให้ลูกจดจำความสุขที่ได้อยู่กับแม่ เธอรู้ว่าเวลาของเธอและเวลาของลูกมีจำกัด
.
3. เราได้อะไรจากการใช้ชีวิตเหมือนเดิม และ จะได้อะไรจากการใช้ชีวิตแบบใหม่
บางคนรู้ว่าสิ่งที่เป็นปณิธานนั้นเป็นเรื่องที่ดี ควรทำ แต่ก็ยังไม่อยากทำ ไม่มีแรงจูงใจมากพอที่จะทำ เราควรจะยุติธรรมกับตัวเองมากพอที่จะถามกับตัวเองว่า “ถ้าฉันจะเปลี่ยนแปลงตัวเอง ฉันต้องแลกมันกับอะไร”
เมื่อคุณลุงที่อ้วนมากคนหนึ่งรอดจากวิกฤติด้านสุขภาพมาได้ หมอก็สั่งให้ออกกำลังกายและควบคุมน้ำหนัก ซึ่งมันยากมากสำหรับคุณลุง ‘ดี แต่ไม่อยากทำ แถมคำสั่งนี้มาจากคนอื่น’ ถามคุณลุงว่า คุณลุงได้อะไรจากการไม่ออกกำลังกาย คุณลุงตอบว่า “ไม่ต้องเจอกับสายตาของคนอื่นที่มองว่า ‘ช้างกำลังวิ่ง’ ไม่ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ไม่เสียเวลาเดินทางไปยิม” คำถามถัดมาก็คือ แล้วคุณลุงจะได้อะไรถ้าเริ่มออกกำลังกาย และทำได้ต่อเนื่อง คุณลุงบอกว่า “ลุงมีความฝันว่าจะได้จูงมือลูกสาวเข้าโบสถ์ในวันที่ลูกสาวแต่งงาน” — เมื่อคุณลุงตอบคำถามนี้ได้ คุณลุงก็บอกเองเลยว่าจะออกกำลังกายสัปดาห์ละ 3 วัน … เมื่อมีปณิธาน ก็เซ็ตเป้าหมายให้ตัวเองได้เลย การออกกำลังกายคุ้มค่าเพียงพอกับฝันนั้น
.
การตั้งเป้าหมาย (Set Goal)
.
เป้าหมายไม่ใช่ปณิธาน มันเป็นระยะสมมติ เป็นส่วนหนึ่งของปณิธาน การตั้งเป้าหมายเป็นระยะๆ จะช่วยสร้างกำลังใจการตั้งเป้าหมายที่ดีมีหลักดังนี้
- มีลักษณะที่ชัดเจนและเฉพาะเจาะจง เช่น จะอนุญาตตัวเองให้ปลอดมือถือวันละ 20 นาที แทนที่จะบอกว่าจะใช้มือถือให้น้อยลง หรือ จะดื่มชานมไข่มุกไม่เกิน 2 แก้ว/สัปดาห์
- สอดคล้องกับประสบการณ์และมีความเป็นไปได้ เช่น แทนที่จะตั้งเป้าหมายว่าจะรับประทานผักให้มากขึ้น ให้ตั้งเป้าหมายว่า จะบริโภคผักผลไม้มื้อละ 2 ชนิด หรือ จะนั่งสมาธิสัปดาห์ละ 5 วัน ครั้งละไม่น้อยกว่า 10 นาที เป็นต้น
- เกี่ยวข้องกับความต้องการของตัวเรา ไม่ใช่เพราะแรงผลักดันจากภายนอก
เคล็ดลับความสำเร็จ
- Golden month เดือนแรก (เดือนมกราคมนั่นแหละ) เป็นเดือนที่สำคัญมาก ถ้าทำสิ่งที่เป็นปณิธาน หรือเป้าหมายของเราได้ครบเดือนแรก ก็มีโอกาสสูงมากที่เราจะทำต่อไปได้เรื่อยๆ จนครบปี กลายเป็นพฤติกรรมใหม่ นิสัยใหม่ ซึ่งในประเด็นนี้มีงานวิจัยรองรับ จึงเป็นเรื่องที่ดีมากหากเราจะใช้ปีใหม่ เป็นวาระแห่งการปักหมุด
- Small step ชื่นชมในแต่ละก้าวเล็กๆ ที่ได้ลงมือทำ ชื่นชมและให้คุณค่าในความสำเร็จเล็กๆ น้อยๆ อย่างสม่ำเสมอ ขอให้ระลึกไว้ว่า การฝึกฝนมอบความก้าวหน้าให้เสมอ ไม่ใช่ความสมบูรณ์แบบ (practice make progress, not perfect)
.
ดร.สมบุญ จารุเกษมทวี (อ.กล้า) อาจารย์และผู้ช่วยคณะบดีประจำภาควิชาจิตวิทยาคำปรึกษา จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย บอกว่า จริงๆ แล้ว การเริ่มต้นใหม่ การเริ่มเปลี่ยนแปลงตัวเองเพื่อสิ่งดีๆ ทำได้ตลอดเวลา ไม่ต้องรอปีใหม่ก็ได้ แต่ในวาระปีใหม่ ซึ่งเป็นวาระของการเฉลิมฉลอง วาระที่สังคมโดยรวมบอกว่า “เรามาเริ่มใหม่กันเถอะ” ก็เป็นเครื่องกระตุ้น เป็นแรงสนับสนุนที่ดีมาก ขอเชิญฟังได้ที่นี่ค่ะ https://youtu.be/5jM-ZVqwleg?si=yYvmiLCPa0VCFAmr
